Süre uzatımıyla sürüncemede bırakılan nükleer santral ihalesi, 
TMMOB‘nin açtığı dava üzerine dayanaklarını kaybetti...

YARGI NÜKLEER SANTRAL İHALESİ YÖNETMELİĞİNİN 
ÜÇ MADDESİNE YÜRÜTMEYİ DURDURMA KARARI VERDİ

TMMOB olarak nükleer santral ihaleleri üzerine yaptığımız tüm açıklamalarda siyasal iktidarı defalarca uyardık!

Siyasal iktidarın Türkiye‘de nükleer santral yapılmasındaki ısrarcı tutumunun nedeninin ülkemizin enerji sorununu çözmek değil, Türkiye‘yi nükleer santral endüstrisine pazar yapmak olduğunu defalarca söyledik.

Tüm politikalarını ABD, AB, IMF ve Dünya Bankası‘nın dayatmalarına göre şekillendiren siyasal iktidarın nükleer lobilerin dayatmaları ile ülkemiz insanını ve yaşama alanlarını tehdit altında bıraktığını defalarca belirttik.

Son olarak, nükleer santrallerle ilgili yasal düzenlemelere ilişkin yargı süreci devam ederken ihaleye çıkılmasının başlı başına bir sorun olduğunu, nükleer santral ihalesinin iptal edilmesi gerektiğini de söyledik.

Bütün uyarılarımıza rağmen AKP hükümeti Mersin/Akkuyu‘da yapılması planlanan nükleer santraller için ihaleye çıkmıştı.

Ancak bu kez yargının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu‘nun verdiği karar ile nükleer santral ihalesi hukuken sona ermiştir.

Bilindiği üzere Birliğimizce "Nükleer Güç Santrallarının Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun Kapsamında Yapılacak Yarışma ve Sözleşmeye İlişkin Usul ve Esaslar ile Teşvikler Hakkında Yönetmelik"in iptali için dava açılmıştı.

Danıştay 13. Dairesi söz konusu dava çerçevesinde Yönetmeliğin 7. maddesinin yürütmesinin durdurulmasına karar vererek, diğer maddeleri yönünden ise yürütmenin durdurulması talebimizi reddetmişti. Bu karara karşı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu‘na itiraz ettik ve Kurul, itirazımızı kısmen kabul ederek; yönetmeliğin "yer tahsisi" başlıklı 5. maddesi ve "Aktif elektrik enerjisi birim satış fiyatını oluşturma usul ve esasları" başlıklı 10. maddesinin de yürütmesinin durdurulmasına karar verdi.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun kararıyla birlikte yürütmesi durdurulan maddeler, nükleer santral ihalesini geçersiz konuma koymuştur. "Yer tahsisi" başlıklı maddenin ve teklifte sunulan birim satış fiyatına ilişkin esasları belirleyen maddenin yürütmesinin durdurulması ile ihalenin temeli ortadan kalkmıştır.

Karar, yer tahsis koşullarının sözleşmeye bırakılamayacağını belirtmektedir.

Yargı, yönetmelik çerçevesinde TETAŞ ile sözleşme imzalayan şirkete yer tahsisi yapılması, santralin kurulacağı yerin bakanlık tarafından belirlenip, şartnamede belirtilmesi ve yer tahsis şartlarını kapsayan ayrı bir sözleşmenin ilgili kurum veya kuruluş ile şirket arasında yapılmasına ilişkin maddenin yürütmesinin durdurulmasının gerekçesini, 5710 sayılı Nükleer Güç Santrallerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun‘a dayandırdı.

Anayasa‘ya göre "Belirli temel konuların ve bunun sınırlarının Yasa‘da belirlenmesinden sonra bu alana ilişkin ayrıntılı düzenlemenin ilgili bakanlık tarafından hazırlanıp, Bakanlar Kurulu onayı ile yürürlüğe girecek yönetmeliğe bırakılmasını" yetki devri olarak nitelendirmeyen İdari Dava Daireleri Kurulu, şu saptamayı yapmıştır: "Ancak, bu amaçla çıkartılacak yönetmelikte, 5710 sayılı Kanunun 3. maddesinin 3. fıkrasında sayılan konularda, ayrıntılı düzenlemelere yer verileceği de tartışmasızdır."

Böylece yer tahsis şartlarının kurumla şirket arasında yapılacak sözleşme ile belirlenmesine itiraz eden Kurul, yönetmelikte gerekli düzenlemelerin yapılmadığına hükmederek ilgili maddenin yürütmesini durdururken, gerekçesini de şöyle ortaya koymuştur: "....anılan maddenin 3. fıkrasında, yer tahsis şartlarını kapsayan ayrı bir sözleşmenin ilgili kurum veya kuruluş ile şirket arasında yapılacağı öngörülmek suretiyle, yer tahsisine ilişkin koşulların yönetmelikle belirlenmek yerine ilgili kurum veya kuruluş ile şirket arasında yapılacak sözleşmeye bırakıldığı, diğer bir anlatımla bakanlık tarafından belirlenen santralın kurulacağı yerin şirkete hangi koşullarda tahsis edileceğine ilişkin kurallara yönetmelikte yer verilmediği anlaşıldığından, anılan yönetmelik hükmünde ve bu madde yönünden Dairece verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir."

Karar ile Siyasal iktidarın Fiyat Oyunu Belgelenmiştir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, ihalede katılımcıların sunacağı tekliflerin usul ve esaslarını belirleyen, yönetmeliğin 10. maddesinin yürütmesinin durdurulmasını da, birim satış fiyatlarına "Ulusal Radyoaktif Atık Hesabı (URAH) ve İşletmeden çıkarma Hesapları (İÇH) katkı paylarının da dahil edilmesinin 5710 sayılı nükleer santral kurulumuna ilişkin yasaya aykırı olduğuna dayandırmıştır.

Kurul, bu maddenin iptal gerekçesini de şöyle ortaya koymuştur: "...Yasa‘nın 5. maddesinin 4. fıkrası uyarınca URAH ve İÇH için ödenecek 0.15 sent/kilovat saat katkı payının şirketin yükümlülüğünde olduğu da tartışmasızdır. Oysa Yönetmeliğin 10. maddesinde, bu yasal düzenlemeye aykırı olarak, URAH ve İÇH katkı paylarının da, yatırım bedeli, sabit işletme bedeli, değişken işletme bedeli ve yakıt bedeli ile birlikte birim satış fiyatı içerisine dahil edildiği, böylece şirkete ait olan bu yükümlülüğün, elektrik enerjisini satın alacak kuruluşa (TETAŞ) yüklendiği anlaşıldığından, Yönetmeliğin 10. maddesinde 5710 sayılı Kanuna uyarlık görülmemiştir."

Kurul, 5710 sayılı Yasa‘daki "Ayrıca santralın faaliyeti süresince oluşacak atıkların taşınması, depolanması ve/veya bertaraf edilmesi ile ilgili her türlü finansal maliyetlerin ve santralın işletme süresinin sonunda işletmeden çıkarma masraflarının karşılanması için oluşturulacak hesapların her birine 0.15 cent/kWh (ABD Doları cinsinden) katkı payı ödemekle yükümlüdür" düzenlemesine de atıfta bulmuştur.

Kurul, AKP Hükümeti‘nin yönetmelik aracılığıyla dolaylı yoldan kamuya yük bindiren düzenlemesini iptal etmiştir.

Kurul, Danıştay 13. Dairesi‘nin yönetmeliğin "yarışmaya katılacaklarda aranacak şartlar" başlıklı 7. maddesindeki yarışmaya teklif verenlerin nükleer santral işletmeciliği deneyimi olan şirketlerle "anlaşma yapılacağına dair niyet mektuplarının bulunması", süpervizörlük anlaşması yapılmasına yönelik olarak da "veya anlaşma yapılacağına dair niyet mektuplarının bulunması" yönündeki ibarelerin yürütmesini durdurmasını da yerinde bulmuştur.

Herkes anlamalıdır:

Tek katılımcı olmasına rağmen devam ettirilen, teklif fiyatı yüksek olmasına rağmen aynı şirketten hukuken geçersiz tekliflerle sonuçlandırılmaya çalışılan, yaratılan hukuki karmaşa içerisinde süre uzatımına gidilen nükleer santral ihalesi, yargının verdiği yönetmeliğe ilişkin yürütmeyi durdurma kararıyla hukuken sona ermiştir.

Siyasal iktidarı uyardık, bir kez daha uyarıyoruz:

Ülkemizin " nükleer santrallerden elektrik üretme macerasına" atılmasına gerek yoktur.

Mehmet Soğancı