ANKARA - Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Jeoloji Mühendisleri Odası, yasalaşan Petrol Kanunu ile kamu yararından vazgeçilerek, yabancı şirketlere büyük kolaylıkların sağlandığını savundu.

Jeoloji Mühendisleri Odasından konuya ilişkin yapılan yazılı açıklamada, AB mevzuatına uyum adı altında çıkarılan Petrol Kanunu‘nun uluslararası şirketler lehine yeni düzenlemeler getirdiği belirtilerek, kamu adına petrol arama ve üretim faaliyetlerini yürütün Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı‘nın (TPAO) özelleştirilmesinin önünün açıldığı ifade edildi.

Yasa değişikliği ile Türkiye‘de üretilen ham petrol ve doğal gazdan alınan yüzde 12,5‘lik devlet hissesi oranlarında büyük indirimler yapıldığı, buradan sağlanan mevcut gelirlerin yüzde 70 oranında düşürülerek ülkenin büyük gelir kaybına uğratıldığı öne sürülen açıklamada, ayrıca petrol faaliyetlerinden sağlanan gelirlerden önemli oranda vazgeçildiği görüşüne yer verildi.

TPAO‘nun diğer şirketlerden daha fazla arama ruhsatı alabilme hakkının tasarı ile kaldırıldığına işaret edilen açıklamada, TPAO‘nun ruhsat sayısındaki avantajlı konumunun da kaldırıldığı kaydedildi.

Yabancılara kolaylık

Petrol arama ve üretim faaliyetlerinde bulunmak için yapılan başvurunun değerlendirilmesinde, önceki yasanın ilk kriteri olan "talebin milli menfaatlere uygun olması" ölçütünün yasadan çıkarılarak, öncelikle ülke yararını gözetme anlayışından vazgeçildiği ifade edilen açıklamada şu görüşler savunuldu:

"Yabancı devletlerin doğrudan doğruya veya dolayısıyla iradesinde etkili olabilecekleri şirketler ile yabancı devlet için veya yabancı bir devlet namına hareket eden şahısların, petrol faaliyetinde bulunamayacakları, mülk edinemeyecekleri, tesis kuramayacakları hükmü yeni yasa ile çıkarılarak, stratejik öneme sahip bir konuda yabancı devletlerin belirleyici olması önündeki engeller ortadan kaldırılmıştır.

Öte yandan, yabancı şirketlere ürettiklere petrol üzerinde tasarrufta bulunarak, tamamını ihraç etme hakkı getirilmiş, olağanüstü durumlarda bile üretilen petrolün ülke içinde kullanılması ve memleket ihtiyacını gözetme zorunluluğu kaldırılmıştır ve yabancı şirketlere sınır tanımaksızın her yerde faaliyette bulunma hakkı getirilmiştir."

Açıklamada, gerçek sahibinin halk olduğu Türkiye‘nin yeraltı kaynaklarının kamu çıkarına uygun olarak kamu kuruluşları eliyle değerlendirilmesini esas almayan, teşvik adı altında yabancı şirketleri gözeten yasal düzenlemelerin kabul edilmesinin mümkün olmadığı ifade edildi.