20 Temmuz 2017 tarih ve 30129 sayılı Resmi Gazetede, OHAL döneminde çıkarılan 2017/10472 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ham petrol ve doğal gaz arama ve üretim faaliyetleri kapsamında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına ait Sondaj, workover, kuyu tamamlama ve jeofizik operasyonları servis hizmetlerine ait her türlü araç, iş makinesi, kule, gemi, diğer ekipman, malzeme, sondaj park sahaları ve müştemilatı Turkish Petroleum International Company’ye (TPIC) bedelsiz olarak devredilmiştir.

Bu karar ile, ülkemizin ham petrol ve doğal gaz arama ve üretim alanında en önemli stratejik kamu kuruluşu olan Türkiye Petrolleri A.O. (TPAO) parçalanarak küçültülmüş ve özelleştirilmesi süreci hızlandırılmıştır.

1954 yılında kurulan TPAO’nun dünya petrol sektöründe olduğu gibi; önce arama, üretim, taşıma, rafinaj ve dağıtım bütünlüğü parçalanmış, sonra bünyesindeki İPRAGAZ, PETKİM, DİTAŞ, TÜPRAŞ, POAŞ birer birer özelleştirilmiştir. Daha sonra, Petrol Kanunlarında yapılan değişiklikler ile TPAO’nun devlet adına petrol arama ve üretim faaliyetlerinde bulunan bir kuruluş olduğu kanundan çıkarılmış, bundan kaynaklanan kamu yararına yönelik önemli ayrıcalıkları da kaldırılmıştır. TPAO; ülke enerji ihtiyacı gözetilmeksizin lime lime edilerek özelleştirilirken, ülkemizde bugün yılda ortalama 60 milyar dolar enerjiye kaynak aktaran ve dışa bağımlı bir ülke haline getirilmiştir. Oysa aynı süreçlerde kurulan ve ülkemiz gibi petrol üreticisi olmayan İtalya’nın devlet şirketi ENİ bugün arama, üretim, sondaj vb. teknik çalışmalarda dünyanın sayılı büyük firmalarından biri haline gelmiştir.

Ayrıca yakın zamanda, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Bakanlar Kurulu kararı ile, kendisine devredilen kurum ve kuruluşları istediği gibi satma ve devretme yetkisine sahip, hisselerinin tamamı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı`na ait olan her türlü denetimden de muaf olarak keyfi yönetimli “Türkiye Varlık Fonu A.Ş.’ne” devredilmiş; TPAO’nun halkın gözünden kaçırılarak gizlice özelleştirilmesinin bir zemini daha hazırlanmıştır.

TPAO üzerinde oynanan oyunlar bununla da bitmemiş; halen TBMM gündeminde olan İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı’na eklenen bir madde ile TPAO’da toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında çalışan personelin iş ilişkisi nedeniyle her türlü hukuk uyuşmazlıklarına ilişkin dava ve işlerin iş mahkemelerinde görüleceği hükmü getirilerek; Anayasa’ya ve yargı kararlarına aykırı şekilde binlerce kapsam dışı kamu görevlisinin hukuki statüsünü değiştirilip iş güvenceleri yok edilerek kolayca işten çıkarılmalarının önü açılmıştır.

Son olarak yapılan sondaj, workover, kuyu tamamlama ve jeofizik operasyonları servis hizmetleri ve bunlarla ilgili her türlü personel, malzeme ve ekipmanın TPIC ‘e devreden düzenleme ile de en karlı kuruluşlarımızdan bir olan ancak, yetersiz yönetim anlayışı ile bilinçli olarak zarar ettirilen TPAO’nun özelleştirilmesi sürecinde sona yaklaşılmıştır.

Bu devir kararı ile, TPIC’in yurt dışı ve yurt dışında sahip olduğu petrol ruhsatları TPAO’ya devredilecek; bu hizmetlerde çalışan TPAO personeli de bir protokol ile zorunlu olarak TPİC’e geçecektir. Yine aynı karar ile, TPAO projeleri kapsamındaki bu hizmetler de ücreti karşılığında TPIC’ten alınacak ve TPIC adına tescil edilen petrol sahalarındaki üretimden TPIC gelir payı alacaktır.

Ülkemizde petrol arama ve üretiminde bugüne kadar yapılan jeofizik saha faaliyetlerinin % 85’ini, sondaj faaliyetlerinin % 60’ını kamu yararı doğrultusunda faaliyet gösteren bir kamu kuruluşu olarak gerçekleştiren TPAO’nun vermiş olduğu bu hizmetler, artık Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketine ait olan ve yurtdışında vergi cenneti adalarda bir offshore şirketi olarak kurulan Turkish Petroleum International Company’e (TPIC) devredilmiş olacak; TPAO’nun Türkiye’nin jeolojik olarak en riskli bölgelerinde, tartışmalı denizlerinde kar amacı gütmeksizin petrol potansiyelimizi ortaya koymak için yürüttüğü bu faaliyetler de artık son bulacaktır.

Diğer taraftan, TPAO bünyesinde bu hizmetleri yürüten ve kamu hizmetinden uzak, sadece kar odaklı özel sektör mantığıyla çalışan TPIC’e geçecek olan mühendis ve işçi tüm çalışanlar kazanılmış özlük haklarından yoksun, güvencesiz bir çalışmaya mahkum olacaklar; emekliliği dolanlar veya 55 yaşına gelmiş olanlar res’en emekli edileceklerdir.

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası olarak bir kez daha ifade ediyoruz.

Ülkemizin zorlu jeolojik koşullarında kamu adına petrol arama ve üretim faaliyetlerinde bulunarak; ülkemizdeki jeolojik saha faaliyetlerinin %90’ını, jeofizik saha faaliyetlerinin % 85’ini, sondaj faaliyetlerinin % 60’ını, ülkemizdeki ham petrolün %71’ini, doğal gazın %51’ini üreten, Azerbaycan projeleri kapsamında, bugün yerli üretimden daha fazla üretimi ülkemize kazandıran Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın özelleştirilmesine yönelik adımlara son verilmelidir.

İnsan kaynağı, ekipman ve teknik yetkinlik anlamında önemli bir birikime sahip olan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın tasfiye edilmesine, küçültülerek yok edilmesine yol açan; Kurumun Türkiye Varlık Fonu A.Ş.’ne devredilmesinden, İş Mahkemeleri Kanun tasarısı ile personelin keyfi kararlarla tasfiyesinden, sondaj, kuyu tamamlama ve jeofizik hizmetlerinin TPIC’e devredilmesine yönelik kararlardan derhal vazgeçilmelidir.

Arama ve Üretim faaliyetlerinin ayrılmaz parçası olan sondaj, kuyu tamamlama ve jeofizik hizmetleri TPAO bünyesinde kalmalı; bir kamu kuruluşumuz olan TPAO, petrol arama, üretim, taşıma, rafinaj ve dağıtım bütünlüğü içinde ilk kuruluş yapısına yeniden kavuşturulmalıdır.

Enerjide yılda ortalama 60 milyar dolar açık veren ve dışa bağımlı hale getirilen ülkemizde; TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın özelleştirilmesine, ülkemizin göz bebeği olan TPAO üzerinde oynanan oyunlara dün olduğu gibi bundan sonra da karşı durmaya devam edecektir.

Bilimle, emekle, umutla, inatla..

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu