DSİ Genel Müdürlüğünün ilgi alanı içinde kalan ve meslektaşlarımız tarafından üretilen bazı mühendislik hizmetleri ile yine bu alanlarda yaşanan sorunlara ilişkin görüş ve değerlendirmelerimizi aktarmak üzere DSİ Genel Müdürü Sayın Kaya Yıldız Odamız Yönetim Kurulu Üyeleri tarafından ziyaret edildi.

Ziyarete Odamız adına, Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Alan, Yönetim Kurulu Yazman üyesi Buket Yararbaş Ecemiş, Yönetim Kurulu Yayın Üyesi Seçkin Gülbudak ve Cansu Karadeniz katıldı. Görüşmede  Yönetim Kurulu Başkanımız Hüseyin Alan,  küresel iklim değişikliği ve bunun getirdiği etkilerde göz önüne alındığında yeraltısu(YAS)   kaynaklarına yönelik kullanım baskısının her geçen gün arttığını, günümüzde DSİ Genel Müdürlüğü tarafından ruhsatlandırılan kuyularının yanında,  kimi yaklaşımlara göre 500.000 , kimi yaklaşımlara göre ise 1 milyonu  aşkın kaçak kuyunun bulunduğunu ifade edilerek,  kaçak kuyular vasıtasıyla  yeraltısu varlıklarımızın hızla tüketilerek yok edildiği, yine bu tüketime bağlı olarak Konya gibi bazı havzalarda obruk oluşumunun hızlandığını, Menderes ve Gediz havzalarında zeminde oturmaların başladığını belirtilerek, sürecin bu şekilde yönetilmeye devam edilmesi durumunda ileride telafisi olanaksız şekilde hem yeraltı sularımızın tüketilerek yok edileme riski,  hem de aşırı yeraltısuyu çekiminden kaynaklı can kayıplarının yaşanabileceğini ifade edilerek bu konuda alınması gereken tedbirlere ilişkin odamız yaklaşımlarını ifade etti.

Bu kapsamda;

Yeraltısuyu konusunda yaşanan sorunların çözümü noktasında,

• Kaçak kuyu açımın engellenmesi için, odamıza tescil edilmemiş su sondaj makinalarının hizmet üretimi yapmasının engellenmesi,
• İş sağlığı ve güvenliği kanunu ve bu kanuna göre çıkarılan yönetmelik düzenlemelerine göre “tehlikeli ve çok tehlikeli iş gurubunda” yer alan su sondörlerine, Mesleki Yeterlilik Kurumu veya Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen modüle göre eğitim almayan sondörlerin DSİ Genel Müdürlüğünce sınava alınması ve su söndör belgesinin verilmemesini,
• YAS arama ve kullanma belgesi düzenleyen fenni mesullerin sorumluluklarının arttırılarak, “gönüllü trafik müfettişleri” gibi bir yaklaşımla kaçak kuyu açıldığını tespit eden fenni mesullere ihbarda bulma yetkisi verilerek kaçak kuyu açılmasına yönelik caydırıcı tedbirlerin arttırılmasını,
• Uzun yıllardır ertelenen YAS izleme sisteminin devreye alınmasını, ayrıca bölge müdürlüklerinde YAS denetimi yapacak jeoloji mühendisi sayısının oldukça yetersiz olduğu, jeoloji mühendisi istihdam sayısının artırılarak denetim hizmetinin etkinleştirilmesi,
• Bazı bölgelerde yeterli jeoloji mühendisi denetim elemanı olmaması nedeniyle arama ve kullanma belge düzenleme sürelerinin bir-iki ayı bulduğu, bununda kaçak kuyu açılmasına neden olduğunu, bunun önlenmesi amacıyla yeraltısuyu kuyu açımın yüksek olduğu bazı illerde bulunan DSİ Şube Müdürlüklerinde denetim görevini yürütecek jeoloji mühendisi istihdamının sağlanarak sorunun yerinde çözümüne katkı verilmesi gerektiği,
• Yine yukarıda belirtilen iş ve işlemler ile ülke yeraltısu kaynakların yönetilebilmesi için DSİ Genel Müdürlüğü bünyesinde “Yeraltısuyu Daire Başkanlığının” kurulması gerektiği belirtilmiştir.

Ayrıca ülkemizin aktif tektonik kuşak üzerinde bulunduğu, bazı baraj ve gölet aklarının doğrudan fay zonları üzerine veya yakınına inşa edildiği, , olası depremlerde bu barajların hasar görmesi veya yıkılması durumunda deremin yarattığı can ve mal kayıplarının yanında, bu etkilerin can ve mal kayıplarının artmasına neden olabileceği belirtilerek, bu konuda bugünden bu baraj veya göletler için tedbir alınması istenilmiştir. Bu kapsamda; baraj veya gölet gövdesi diri fayların üstüne veya çok yakında bulunan baraj sahalarında paleosismoloji araştırmaları yapılarak olası bir yüzey deformasyonun meydana gelip gelemeyeceği konularında acilen çalışma başlatılması ile bu tür hatalara meydan verilmemesi için özellikle su yapıları denetim yönetmeliğinde değişiklik yapılarak bina  ve bina türü yapıların denetimlerinde görev alan yapı denetim kuruluşlarında olduğu gibi denetim hizmetini yerine getirecek firmaların, DSİ tarafından elektronik ortamda atamalarının yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlemeler yapılarak su yapıları denetim kuruluşlarının baraj yapan firmalarla  mali bağımlılığının azaltılması  gerektiği vurgulanmıştır.

Görüşmede Sayın Kaya Yıldız, zilyetten duyduğu memnuniyeti aktararak, yeraltısuyu konusunda kaçak kuyuların önemli bir problem haline geldiği, bu konuda meslek örgütleri başta olmak üzere toplumun tüm kesimlerine önemli sorumluluk ve rollerin düştüğü ve her türlü işbirliğine açık olduklarını, sondör eğitimi konusunu araştıracağını, yine personel eksikliğinden kaynaklı sorunları bildiklerini bu nedenle cumhurbaşkanlığından personel alımı konusunda talepte bulunduklarını ifade etti.

Yine aktif diri faylar konusunun önemli olduğunu, odanın bu konuda yaptığı tespitleri liste şeklinde göndermesi durumunda gerekli incelemeleri yaptırabileceğini, bu konuda özellikle özel sektör tarafından gerçekleştirilen HES’ler konusunda dikkatli olmaları konusunda uyaracaklarını belirtti. Benzer şekilde “su yapıları denetim kuruluşları” için oda tarafından önerilen sistem konusunda da araştırma yapacağını ifade etti. Toplantı iyi niyet temennileri ile odamızın “ jeolog çekici” takdimi ile son buldu.

Genel Müdür ziyaretinden sonra “Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanı Sayın Ayhan Koçbay ile Başkan Yardımcıları Miktad Özmen, Harun Meydan ile bazı meslektaşlarımız ziyaret edildi.