Haliç‘ te yeni bir temizleme projesinin, Boğazın Sarıyer kıyılarından Haliç‘ e bağlanacak bir tünelle yapılacağını basından öğrenmiş  bulunuyoruz. Söz konusu proje çerçevesinde bazı gerçekleri kamuoyu ile paylaşıyor ve İSKİ‘nin önerilerimizi dikkate almasını diliyoruz.

Tünelle Haliç‘ e  girecek  Karadeniz üst su akıntısı özellikle Haliç‘in kuru dere yatağındaki ve sığlıklarında yer alan çamurları Boğaza ve nihayet üst akıntıyla Marmara Denizi‘ ne süpürecektir. Marmara Denizi çöplük değildir.

Haliç‘in belli kesimlerindeki dip çamurları geçmişe ait endüstriden kalan birkaç yüz yıllın kirlilik mirasını  barındırmaktadır. İster kirli olsun ister temiz, Karadeniz suyu ile Marmara Denizi‘ne taşınacak çamurlar dipleri bir yorgan gibi kapatacak, dip canlılarının barınakları yok olacak ve deniz yaşamını olumsuz etkileyecektir. 

Yapılması gereken, Haliç‘e su verilmeden önce mutlaka siltasyon perdelerinin (Turbidity curtain) belli hatlara kurulmasıyla, Marmara Denizi‘ne olacak bulantı akıntısının (Askıda katı madde girişinin) önlenmesi olacaktır.

Bu yapılmaz ise daha önce Haliç‘te yapılan dip taramalardan olumsuz yönde etkilenen Marmara Denizi ve çevresi, ikinci kez daha ciddi olarak bir kez daha etkilenecektir.

İstanbul halkının cebinden çıkan ve milyar dolarları bulan Haliç yatırımlarını artık fonlamak zorunda değiliz.  Haliç‘e yapılan harcamanın İstanbul‘da oturan her bir aileye faturası yaklaşık 250 USD olmuştur (1 milyar   dolar/4 milyon hane hesabıyla). Haliç Osmanlı devrinden beri "Altın boynuz" adıyla İstanbul‘a mal olmuş bir  doğal güzelliktir. Her ailenin cebinden alınan para ile yatırımların sürdüğü Haliç, hiçbir dar zümrenin tekelinde değildir. Temizlenme ve çevre düzenleme sürecindeki kültürel faaliyetlerden toplumun her kesimi dışlanmaksızın ve özgürce faydalanmalıdır.

İstanbul‘un rekreasyonel-estetik zenginliğine katkısını inkar edemeyeceğimiz Haliç‘in temizlenme projesi, Haliç  çevresinde rant alanlarının oluşumuyla el ele -iç içe yürümektedir.

Bundan 10 yıl önce Haliç‘te yüzüleceği iddiasının sahibi geçmiş Belediye yönetimin sözü, çevresinde yarattığı  site kentler ve kontrol edemediği deniz araçlarından kaynaklanan kirlenme nedeniyle gerçekleşememiştir.

Tünel ile Karadeniz suyunun Haliç‘e basılması ile Haliç‘ i kurtaralım derken, çevre deniz alanları bir kez  daha feda  edilmemelidir.

Hatırlatırız ki, denizlerin altını görmeseniz de, buralar canlıların yaşam alanlarıdır ve bu nedenle son derece kıymetli yerlerdir. Kentlerde yeraltını kıymetsiz gören, planlamayanların deniz diplerini de düşünmelerini beklemiyoruz. Umuyoruz ve diliyoruz ki, Haliç deresinin çamurları Marmara Deniz‘ne dağılmadan önce Belediye yetkilileri önerimizi dikkate alırlar ve 15 yıl önceki hatayı bu kez tekrarlamazlar.

Prof. Dr.  Hüseyin ÖZTÜRK
TMMOB Jeoloji  Mühendisleri Odası
İstanbul  Şube  Başkanı