Değerli Basın Mensupları

Türkiye bir deprem ülkesi. Hayatla kumar oynanmaz.

Yurdumuzun %92‘si tehlikeli deprem bölgeleri içinde yer almakta,

Nüfusumuzun %95‘i deprem tehlikesi altında yaşamaktadır.

Bugün itibariyle 23 Ekim 2011 tarihinde meydana gelen VAN DEPREMİ‘NİN ardından iki yıl geçti. 

Hiroşima`ya atılan atom bombasının 33 katı bir enerjinin açığa çıktığı 23 Ekim 2011 Van-Erciş ve 9 Kasım 2011 Van-Edremit merkezli depremlerde 644 yurttaşımız hayatını kaybetmiş, 1.966 vatandaşımız yaralanmış, 252 vatandaşımız ise enkazlardan sağ olarak kurtarılmıştı.

50.600 konut, işyeri ve ahırın yıkılmasına ya da ağır hasar görmesine, 22.000 konutta  orta derecede hasara yol açan depremlerden sonra geçen iki yılda hala  sorunların bitirilemediği görülmektedir. 

Bu gün hala, geçici barınma için kurulan  konteyner kentlerde kiracı olduğu veya kendisine konut çıkmadığı için kalmak zorunda olan, ancak verilen sürenin dolduğu  gerekçesiyle elektrikleri kesilen yaklaşık 500 aileden bir kısmının, koşullarının iyileştirilmesi ve daha insancıl barınma olanağının sağlanması için başlattığı açlık grevi hala devam etmektedir.

1999 depreminden sonra yaşanan acı kayıpların en büyük nedenlerinden biri olarak gösterilen Yapı Denetim Sistemi, Deprem Öldürmez Bina Öldürür" yanlış sloganından hareketle, üzerinde yeterince tartışma, değerlendirme ve katılım olanakları yaratılmadan siyasi iktidarların tek yanlı belirleyiciliği ile çıkarılan mevzuat ve uygulamalar ile şekillendirilmiştir. Bu anlayış, sistemi, tüm iddiasına karşın "kaliteli ve afet güvenli bir yapıyı sağlamak üzere etüt-proje ve yapı üretim süreçlerinin denetimini gerçekleştiren bir sisteme" dönüştürememiştir. 

Ülkemizde her yıl on binlerce bina inşa edilmekte, bu binaların depreme güvenli yapılar olması içinde zemin etütleri yapılmaktadır. 

Ancak uygulamada olan Yapı Denetimi Sistemi sadece ‘`bina inşa sisteminin‘` denetimini yapmaktadır.

Mevcut yapı denetim sistemi,binanın oturacağı zeminin özelliklerini; sondajlar, arazide yapılan yerinde deneyler ve sondaj esnasında zeminden alınan numunelerde yapılan laboratuvar çalışmaları ile ortaya koyan jeolojik-jeoteknik çalışmaların etüt ve proje  denetimini yapmamaktadır. Zemin ve Temel Etüdü çalışmaları, "Yapı Denetim Sisteminin" dışında tutularak projeler ekinde sunulan önemsiz belgeler haline dönüştürülmüş,  yapı güvenliği denetim dışına çıkarılmıştır.

Sağlam bina güvenilirliği belirlenmiş zeminde inşa edilir.

Ülkemizde meydana gelen depremler ve bugüne kadar yapılan tüm araştırmalar afet zararlarının önemli ölçüde eksik malzeme kullanımı ile birlikte yer seçiminden ve binanın oturduğu zeminle ilişkisinden kaynaklandığını göstermektedir. Unutmayalım yapıların temel taşıyıcı sistemlerinin doğru projelendirilmesinin en önemli unsuru jeolojik-jeoteknik etütler olup sağlam bir bina ancak parametreleri doğru belirlenmiş bir zeminde bulunur. 

Değerli Basın Mensupları

Odamız tarafından 23 Ekim (Van depremi) ve 12 Kasım (Düzce depremi) tarihleri arasında tüm ülke genelinde "Yapı güvenliği denetim dışı" temasıyla bir kampanya yürütülecektir.  Bu kampanya süresince halka yönelik broşürler dağıtılacak belediye başkanlarına mektuplar gönderilecek yapı denetimini yapmayan belediye başkanları halka şikayet edilecektir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile görüşmeler yapılarak yapı denetim kanunun değiştirilmesi bir kez daha talep edilecektir. 

Kampanyanın temel talepleri:

Depreme dayanıklı yapıların güvenliği zeminden başlar. 

Yapı Denetim Kanunu revize edilmelidir. 

• Yapı Denetim Sistemi sadece "bina inşasının denetimi" ile sınırlı kalmamalı, gelişmiş  ülke örneklerinde olduğu gibi, binanın statik projesine veri sağlayan zemin ve temel  etütleri de yapı denetim sistemimin içine alınarak, Yapı Denetim Kanunu revize edilmelidir. 

• Jeoloji mühendisliği hizmeti olan zemin ve temel etütleri, yapı denetim kuruluşlarının bünyesinde yer alacak jeoloji mühendisleri eliyle yerinde denetlenmeli, jeoloji mühendisleri mutlaka denetim sisteminin önemli bir unsuru haline getirilmelidir.

- Planlama ve uygulama süreçlerini yönlendirmek ve denetlemek için başta Belediyeler olmak üzere Yerel Yönetimlerde Jeolojik Jeoteknik Etütler (Zemin Etütleri) birimleri kurulmalıdır.

-Bütün belediyelerde mutlaka jeoloji mühendisi istihdam edilerek yapılan çalışmaların uygunluğunun denetimi jeoloji mühendisleri eliyle yürütülmelidir.

Yerel yönetimler ile yapı denetim kuruluşlarında jeoloji mühendisi istihdamı yasal zorunluluk haline getirilmelidir.

Doğa olaylarının afete dönüşmesi "kader"  değildir ve toplumsal acıların tekrar tekrar yaşanmaması bizim elimizdedir.

Sağlıklı ve güvenli kentleşmeler için, jeolojik verilere göre doğru yer seçimlerinin yapılmasından başlayarak yapı üretim ve denetim süreçleri rantın değil bilim ve mühendisliğin yol göstericiliğinde yürütülmelidir.

Afet güvenli bir yapı için gerekli olan denetim sisteminin, tüm süreçleri içerecek , sağlıklı, bütünlüklü ve güvenilir bir denetimi kapsayacak şekilde yeniden ele alınması halkın can ve mal güvenliğini sağlamak için kaçınılmaz bir kamusal görevdir.

                                                             TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi