DENİZLİ İLİNİN KALKINMASINDA JEOTEMAL ENERJİNİN ÖNEMİ

Prof.Dr. Yahya ÖZPINAR

Jeotermal enerji aynı anda farklı amaçlar doğrultusunda hizmet verebilmesi, diğer enerji kaynaklarına göre daha ekonomik olması, dışa bağımlı olunmaması açısından önemli  enerji kaynağıdır. Başta Denizli olmak üzere Ege Bölgesi’nin tüm illeri önemli jeotermal potansiyele sahiptir. Denizli ili  Ege Bölgesindeki diğer illere göre (Afyon, Aydın, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla ve Uşak)   Jeotermal saha  açısından  değerlendirildiğinde  %15.5 lik payı ile ilk sırayı almaktadır. Denizli ilindeki jeotermal  sahalardaki akışkan sıcaklıkları 29 ⁰C ile 242 ⁰C arasında değişmektedir. İlimizdeki yüksek sıcaklıklı jeotermal sahalardaki akışkan sıcaklıkları ile izobütan veya pentan gibi özel ısı transferi yapılarak termodinamik çevrimin uygulaması durumunda iki veya üç kademede elektrik üretilmesi mümkündür. Sahalardaki yüksek ve düşük sıcaklıklı jeotermal akışkandan çok farklı alanlarda faydalanabiliriz. Başta kent ısıtmacılığı ve sera ısıtması olmak üzere, dercilik  sektörü, tekstil’de iplik beyazlatması, şarapçılık ve bira endüstrisinde, kümes ve ahır ısıtmasında  mantar  yetiştiriciliği, maden suyu ve maden sodası üretiminde, düşük sıcaklıklarda kültür balıkçılığı üretimi ve entegre sıvı CO₂ ve kurubuz üretimde faydalanmak mümkündür. Denizli  ili Çuruksu vadisi, tarihi kentleri ile önemli bir alandır. Tarihi kentlerin  yoğun olarak kurulmasında jeotermal sahaların önemli bir katkısı vardır. Denizli ili bu özelliği ile Güneş, doğa ve tarih ile iç içe olan bir termal turizm merkezi olabilir.

“Jeotermal Yasası” çıkarılırken “Gediz havzası” ve “Menderes Havzası” gibi  havzalarda yer alan jeotermal sahaların    geri basım kuyularının açılması gibi bazı ortak sorunların çözümü kolaylaştırmak için yasada sorunlarını ortak çözülmesini katkı sağlaması açısından “Gediz havzası” ve “Menderes Havzası” jeotermal sahaları için özel maddeler konulması zorunludur.  “Jeotermal Yasası”nın çıkarılması, özel sektörün bu alana girmesi kolaylaştıracak ve  tekstile alternatif  sektörlerin oluşmasını sağlayacaktır.

İlimizde en önemli sorunlardan birincisi, Büyük Menderes havzasında yer alan jeotermal sahalardan açılan kuyular vasıtasıyla deşarj olan suların Büyük Menderes nehrine bırakılmakta olması ve bu sular ile yaklaşık 130 000 hektarlık tarım alanın da tuzluluk  ve özellikle bor kirliliği ile kullanılamaz hale gelmesi ve  günümüz itibariyle tehlikeli boyutlara ulaşmasıdır.   Bu sorundan ikincisi, ise,  Karahayıt’ta olduğu gibi, 100’ün üzerinde  sondaj açılarak rezervuardan aşırı sıcak su çekilmesidir.  İleriki yıllarda  her iki sorunda içinden çıkılamaz duruma geleceği düşünülmektedir.

Önemli jeotermal sahaların yer aldığı Denizli ilinde “Bölgesel Jeotermal Araştırma Merkezi” nin kurulması, sorunların çözümüne katkı sağlayacağı gibi, jeotermal akışkanın kullanılması konusunda da  topluma ve sanayiciye bilgi aktarımı  sağlayacağı düşünülmektedir.