CUMARTESİ SÖYLEŞİLERİ-6 "SÜSTAŞLARI DÜNYASI" SUNUMU 04 NİSAN 2009 TARİHİNDE ODAMIZDA YAPILDI.  

04 NİSAN 2009 TARİHİNDE ŞUBEMİZ TOPLANTI SALONUNDA CUMARTESİ SÖYLEŞİSİ-6 "SÜSTAŞLARI DÜNYASI" KONULU SUNUM GERÇEKLEŞTİRİLDİ. SUNUMU TRABZON BAYINDIRLIK VE İSKÂN MÜDÜRLÜĞÜ‘NDE ÇALIŞAN ÜYEMİZ DR. MİNE TEKBAŞ CANDAR YAPTI. SUNUMUN AKIŞ PLANI; TANIMLAMA, SENTETİK & İMİTASYON KAVRAMLARI, TAKI VE TARİHÇESİ, SÜSTAŞLARININ ÖZELLİKLERİ, KESİM YÖNTEMLERİ, SINIFLANDIRMA, OLUŞUM ORTAMLARI, DÜNYADA VERİLEN ÖNEM VE ÜLKEMİZDEKİ DURUMU, YAŞANILAN SORUNLAR VE SONUÇ BÖLÜMLERİNDEN OLUŞMUŞTUR. 50‘YE YAKIN MESLEKTAŞ, ÖĞRENCİ ÜYELERİMİZ VE KONUKLARIMIZ TARAFINDAN İLGİ İLE İZLENEN SUNUMUN SONUNDA BİRÇOK ÇEŞİT SÜSTAŞLARI ODAMIZ SOSYAL TESİSLERİNDE AÇILAN STANDLARDA SERGİLENMİŞTİR. GAZETE VE TV‘LERİNDE İLGİSİYLE KARŞILAŞILAN SUNUMUN AÇILIŞ KONUŞMASINI YAPAN ŞUBE BAŞKANIMIZ SEMİH PEKER‘İN METNİ AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDEDİR.

SÜSTAŞLARI HAKKINDA

Süstaşları yerkabuğundan çıkarılıp işlenen insanlar tarafından süs ve ziynet eşyası olarak kullanılan değişik renkli mineral, taş ve organik malzemeler olarak tanımlanmaktadır.

Yarı kıymetli taşlar kuyumculuk ve süsleme eşyası yapımında ağırlıklı olarak kullanılırlar. Dekoratif amaçlı kulanım dışında, yüzük, kolye, küpe, çeşitli takılar ile tesbih, agızlık, pipo, baston gibi aksesuarlarda süstaşları kullanımı yaygındır.

İnsanoğlu, geçmişten günümüze kadar doğal taşları takı amaçlı olarak kullanmıştır. Süstaşı, insanlık tarihinde değerli objelerden biri olarak görülmektedir. Dünyadaki tüm sosyal topluluklarda bunun izlerini görmekteyiz.

Yüzlerce, binlerce yıldır Anadolu toprakları ard ardına sayısız uygarlıklara jeolojik yapısıyla, barındırdığı muhteşem gemolojik potansiyelini hammadde olarak sunmuştur. Anadolu süs taşları kültür mirası tamamen kendine has özellikleri ile dünyada eşi bulunmaz bir sentezdir.

Ülkemiz potansiyelinde farklı gem kalitesinde süstaşlarını bulmak mümkündür. Bunların kimi gem kalitesinde, bazıları ise gem kalitesinde değildir. Eskişehir‘deki kalsedonlarımız dünya çapında tanıtılarak, TÜRK KALSEDONU adında marka haline getirilmiştir. Balıkesir-Dursunbey yöresi Ametistleri, Bursa-Harmancık Mor Jade gibi bazı örnekler ise gem kalitesinde olan bazı süstaşları bölgelerimizdir.

Ülke süstaşı potansiyelimizin bir kısmı ise yapılan kazı çalışmaları yada aşırı talep yada kaçaklar nedeni ile tükenmiş durumdadır. Yozgat‘taki pembe turmalinler bu yok olan gruba dâhil edilebilir.

Ülkemizde iki grup tarafından süstaşları bilinmektedir bunlar; profesyonel süstaşı koleksiyoncuları-eğitimciler ve grupları ve bunların yanı sıra ikinci grup hobi bazında amatör koleksiyoncular ile süstaşçılığı sürdürülmektedir.

Son yıllarda sektörde doğal taşların önemi bilinç kavramı ile beraber artmaktadır. Doğal taşlara olan merak beraberinde talebi de getirmiştir. Ticari olarak yurtiçi ve yurtdışı ürünlerin aynı piyasada yer aldığını görmekteyiz. Buradan sonuçla maliyet açısından uygun olan ürün tercih nedenidir. Dolayısı ile ithal ürünler maliyetlerinin düşük olması sebebiyle piyasaya yayılarak sektöre hâkim olmayı başarmıştır.

Ülkemizde takıların bir kısmı hazırlanırken bir kısmı da yurt dışından işlenmiş olarak gelmektedir. Özellikle Çin, Hong Kong, Tayland, Almanya, İtalya, ABD takı sektöründe oldukça ilerlemiş ülkeler. Bu ülkelerde fabrika halinde işlemeler yapılmaktadır. İthal ürünler içinde pırlanta, inci, mercan, yakut, topaz, safir gibi taşlar başta gelmektedir.

Yurtdışında fabrika halindeki taş işleme atölyelerinden çıkan fabrikasyon olarak nitelendirilen ürünler olmasına rağmen maliyetin düşük olmasından dolayı daha fazla talep görmektedir.

Yurdumuzda ise Ankara, İstanbul, İzmir deki atölyeler taş üzerinde basit kesme, şekillendirme ve yontma gibi işlemleri yapmaktadır. Değerli yarı değerli taşlar ve metaller pazarındaki küçük ölçekli firmalarda üretim faaliyetlerinde bulunmaktadır. Ancak tüm bu faaliyetlerin yurt dışı ile aynı kapasitede olduğu söylenemez.

Takı sektörü aynı zamanda ülkemizin en köklü sorunlarından biri olan işsizliğe, yaratmış olduğu istihdam alanı ile çözüm getirmektedir. Hele şu günkü kriz ortamında daha da önemli olmaktadır.

Takı sektörü henüz gelişimini tamamlayamamış olmasına karşın ilerleyişe oldukça açık bir konumdadır bu noktada kültürel zenginliklerimizden kaynaklanan avantajlar çok iyi değerlendirilmeli ve özgün tasarımlarla öne çıkılmalıdır.

Oluşan bu sektörle beraber eğitimin önemi bir kez daha ön plana çıkmıştır. Her alanda olduğu gibi burada da başarı, ürün, tasarım, pazarlama ve satışta kaliteye bağlıdır.

Takı sektörünün, eğitime adaptasyonun sağlanması ile sağlanan başarı sayesinde ilgili bölümden (uygulamalı takı teknolojisi) mezun olan öğrencilere yeni istihdamlar yaratılarak ekonomik açıdan da pek çok mezuna iş olanağı sunmaktadır.

Pazarlama daha çok Almanya, İtalya, ABD, Hong Kong ve Tayvan‘da yoğunlaşmıştır.

Bir mineralin oluşması için gereken süre malum binlerce-milyonlarca yıl

Tabiattaki ölçüleri gramla hatta carat (0,2 gram) ile oldukları düşünüldüğünde, süstaşlarının bilinçsizce yerinden alınmalarının büyük bir yıkıma, tahribata neden olacağı açıktır.

Kuyumcular, alıcılara altınla işlenmiş renkli taşı, sentetik taş ya da cam boncuğu olduğu belirtmelidir. Bu noktada, pırlanta taşlı ürünler belgeli olmalıdır.

Tatil beldelerinde gazete kâğıdı üzerinde takıların ticari anlamda sunulması etik olarak kabul görmemektedir.

NELER YAPILABİLİR?

1- Meslek yüksek okulları, yüksekokullardan mezunlarımız, eğitimli, bilinçli elemandır. Dolayısı ile bu kurumlara ve eğitime daha fazla önem verilmelidir. Mezunlar kıymetli taşların bulunduğu bölgelerde istihdam edilebilir.

2- Kıymetli taşlarımızın bulunduğu bölge halkı konu hakkında bilinçlendirilmeli.

3- Etik olmayan durumlara kısıtlama getirilmelidir.

4- Yıl içinde belirli haftalarda süstaşları tanıtımı, eğitimi, bilinçlendirilmesi yapılabilir. 

Semih PEKER

JMO Trabzon Şube Başkanı