Son bir yıldır İklim Değişikliği sonucunda oluşan ani seller öncelikle Doğu Karadeniz Bölgesini (Rize ve civarı), arkasından batıya doğru gelerek Kastamonu, Sinop ve Samsun taraflarını etkiledi. Şu anda ani sel baskını nedeni ile hayatını kaybedenlerin sayısı 27 oldu. Aslında Doğu Karadeniz taraflarında hemen hemen her yıl olan bu seller bu sene inanılmaz boyutlara ulaştı. Öncelikle can ve mal kaybına neden olmaya başladı.

Kuzey yarımkürede bu sene aşırı sıcaklar ve Karadeniz ile Anadolu kıtası arasında sıcaklık ve basınç farklılığının neden olduğu aşırı ve ani yağışların sonuçları korkunç olmaya başladı.

Burada en önemli etken, etkilenen bu yerleşimlerin yanlış yerlerde kurulmuş olmasıdır. Buna ek olarak bu yerlerin topografyalarından kaynaklanan eğimlerinin dik olması, aşırı yağmur sonucu suyun havzalarda hemen akışa geçmesidir.

Bu durumda, doğal afetlerde yapılması gerekli en önemli çalışma afet öncesi bu riskli yerlerin belirlenmesi, bu yerlerin havza analizlerinin yapılması, sel öncesi yerleşimlerin havzanın ve havza içi drenajlar ile ilişkilerinin belirlenmesi gerekir.

Jeoloji Mühendisliğinin çalışma alanlarından olan Hidrojeolojik etütlerin yapılması, havza analizlerinin yapılması riskli yerleşim yerlerinin önceden belirlenmesini sağlar. Uydu teknolojisi ile bu çalışmaların birleştirilmesi ile yapılan çalışmalar gelişmiş ülkelerde günümüzden yıllarca önce yapılmaya başlanmıştır. Yalnız burada en önemli husus, bu çalışmalar sonucunda jeoloji mühendisleri tarafından belirlenen riskli yerler ile ilgili kararların alınması ve uygulanmasının kontrol edilmesidir.

Jeoloji mühendisleri, meteoroloji mühendisleri, inşaat mühendisliğinin hidroloji dalı ile ilgili mühendisler tarafından yapılan modellemeler, belirlenen havzalar, dere ve akarsuların etrafında oluşturulan yerleşime uygun olmayan yerler için hemen çalışmalara başlanmalıdır.

Tarafımızdan yapılan ön çalışmalara göre Eskişehir ilinin Kuzey sınırı boyunda Sakarya Nehri kenarında bulunan Alpagut, Bozaniç, Sakarılıca, Sakarıkaracaören ve Mayıslar mahalleleri içinde bulundukları havzalardan ve içinde bulunan drenaj sisteminden öncelikle etkilenebilecek yerlerdir (Şekil 1 ve 2).

Biz Jeoloji Mühendisleri Odası Eskişehir Şubesi olarak Kastamonu, Bartın, Sinop ve civarlarında yaşanan bu ani sel baskını sonucu hayatlarını kaybedenlerin yakınlarına baş sağlığı dileriz. Selden etkilenen herkese geçmiş olsun dileklerimizi iletiriz. Bu gibi doğal afetlerin son olmasını dileriz. Eskişehir ilinde yaşanabilecek bu tür doğal afetler için öncelikle belirlediğimiz yerlerdeki mahallelerde gerekli çalışmaların yapılması için sorumluları uyarırız. Konunun acilen gündeme getirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Jeoloji Mühendisleri Odası olarak bilimsel her türlü katkıda bulunabileceğimizi belirtiriz.

Prof. Dr. Can Ayday

TMMOB, Jeoloji Mühendisleri Odası

Eskişehir Şb. Yön. Kurulu Başkanı